Nodwch, oni bai y dywedir fel arall, mae’r wybodaeth yma yn berthnasol i Gymru a Lloegr yn unig. Os ydych yn byw yn yr Alban, ceir wybodaeth a chyngor yn Parenting accross Scotland. Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, ewch i NI direct.

Effaith gwahanu ar eich cartref

Wrth wahanu, gall fod yn anodd cytuno a gwneud trefniadau sy’n addas i bawb am bwy sy’n aros neu gadael y cartref. Os oes gennych blant, dylai’r ddau riant ganolbwyntio ar eu hanghenion nhw a sicrhau eu bod mewn amgylchedd sefydlog yn eu cartref.

  • Unwaith bydd eich cartref yn sefydlog, gall fod yn haws datrys pethau eraill.
  • Dylech ddeall eich hawliau cyfreithiol a’ch opsiynau er mwyn gallu cynllunio ar gyfer y dyfodol.
  • Os gall rhieni gytuno rhwng ei gilydd sut i symud ymlaen, bydd o fudd i’r plentyn yn y pen draw.
  • Os na allwch gytuno ar bwy fydd yn aros yn y cartref teuluol, ewch am gyngor cyfreithiol gan gyfreithiwr neu sefydlliadau fel y Ganolfan Cyngor Ar Bopeth.

Pan gewch ysgariad (neu’n diddymu partneriaeth sifil), bydd angen i chi roi trefn ar eich arian, gan gynnwys diweddaru eich ewyllys os oes gennych un, a phenderfynu beth fydd yn digwydd i’r cartref teuluol. Os na allwch weithio pethau allan eich hunan, bydd llys yn defnyddio’r gyfraith i wneud penderfyniadau.

Sut mae’r llysoedd ysgaru yn penderfynu ar beth fydd yn digwydd i’r cartref teuluol

Yng Nghymru a Lloegr, mae’r gyfraith yn datgan, wrth rannu eiddo mewn ysgariad:

  • bod yn rhaid i’r llys flaenoriaethu lles unrhyw blant o dan 18 oed
  • rhaid i chi fod yn onest am eich incwm, gallu i ennill, eiddo ac arian

Rhaid i’r llysoedd hefyd edrych ar faterion eraill gan gynnwys:

  • incwm y ddau ohonoch a’ch gallu i ennill
  • cyfrifoldebau’r ddau ohonoch yn y dyfodol
  • y safon byw oedd gennych a’r cyfraniad a wnaethoch cyn i chi wahanu
  • oedran y ddau ohonoch
  • pa mor hir rydych wedi bod gyda’ch gilydd
  • os oes un ohonoch:
    • gydag unrhyw anabledd corfforol neu feddyliol
    • yn mynd i golli unrhyw fudd-daliadau ar ôl i chi wahanu
    • mewn dyled
Gall y llysoedd hefyd orchymyn
  • trosglwyddo eiddo – er enghraifft trosglwyddo’r cartref priodasol neu deuluol o un partner i’r llall, neu sicrhau bod cartref yn cael ei ddarparu ar gyfer y plant.
  • gwerthu eiddo, fel y gallwch rannu’r arian sy’n deillio o hyn rhyngddoch.

Trefniadau ariannol eraillgall y llys ysgaru wneud gorchmynion ar eu cyfer

Yn dibynnu ar eich amgylchiadau, gall y llys wneud gorchmynion ar gyfer y canlynol:

  • Taliadau cynhaliaeth, sy’n golygu bod rhaid i un partner wneud taliadau rheolaidd i’r partner arall ar ôl gwahanu.
  • Cyfandaliadau, sy’n golygu bod rhaid i un partner gwneud un taliad i’r partner arall i geisio gwneud yr arian sydd gennych yn fwy cyfartal
  • Taliadau yn ymwneud â phensiynau

Ble gallaf fynd nesaf?